نگاهی به فیلم کوتاه آداپت و ساختار فرمال آن - وبلاگ حرفه گرگان

به گزارش وبلاگ حرفه گرگان، تهران (پانا) - فیلم کوتاه آداپت به علت استفاده فیلمساز از تصویرسازی در ساختار، به اشتباه فیلمی تجربی شناخته شده است این در حالی است که این فیلم، تجربه در زبان تصویر نیست.

آزاده فضلی- سینمای اکسپریمنتال یا تجربه گرا، سینمایی است که فیلمساز مولف در آن به تجربه و خلق کردن می پردازد، چیزی شبیه به زمانی که سینما اواخر قرن نوزدهم اختراع شد؛ آن موقع هنوز سینما سیطره داستان را نپذیرفته بود و فیلمسازها تصاویری جدای از قید و بند داستان می آفریدند. در این نوع سینما، فیلمساز از قید و بندهای موجود آزاد است و نیروی خلاقیتش را با استفاده از موسیقی، صدا، ریتم، رنگ، نور و زمان، برای ساخت اثرش به کار می گیرد تا زیبایی بصری و موسیقایی به اثرش ببخشد؛ این نوع سینما در حکم نوعی آتراکسیون (سینمای زیبا بدون تاکید بر داستان) به شمار میرود که هدفش متحیر کردن مخاطبان است. در سینمای ایران، تعدادی اندک از فیلمسازها، در این نوع سینما تبحر دارند و کارهایی درخور هم ارائه نموده اند.

در جداسازی سینمای اکسپریمنتال یا تجربه گرا از سینمای داستانی، شاید بتوان به صورت ساده گفت که فیلمی اکسپریمنتال است که داستان و روایت دقیق داستانی در آن نقشی ندارد و المان های تصویری به وفور در آن دیده می گردد اما استفاده از هر فیلتر، افکت تصویری و دست بردن در صداگذاری و به کارگیری موسیقی، فیلمی را اکسپریمنتال یا تجربه گرا نمی نماید. یکی دیگر از اشتباهات در تشخیص سینمای اکسپریمنتال، شباهت های سینمای فرم گرا با این نوع سینماست که اتفاقاً به سبب این شباهت ها، اکثراً سینمای فرمال با سینمای اکسپریمنتال اشتباه گرفته می گردد، این در حالی است که سینمای فرم گرا یا فرمال، ساختاری منحصربه فرد دارد یعنی فیلمساز نحوه روایت، نحوه فیلمبرداری، قاب بندی، میزانسن و ... روشی منحصربه فرد اجرا می نماید اما این به معنای سینمای اکسپریمنتال نیست.

فیلم کوتاه آداپت که هم اکنون در سینماهای هنر و تجربه اکران می گردد و در سی و هفتمین جشنواره فیلم کوتاه تهران، تندیس برترین فیلم تجربی را دریافت کرد، در زمره فیلم های فرم گرا به شمار میرود و نه اکسپریمنتال.

این فیلم روایت دقیقی به مخاطب نشان نمی دهد که از این منظر ممکن است در زمره فیلم تجربه گرا یا اکسپریمنتال قرار گیرد اما در کل روایتی فرمال از زندگی زن و شوهری جوان است و هر آنچه فیلمساز در فیلم به کار گرفته (از افکت های تصویری، تکرار، تداخل زمان و تکنیک های تدوین) فرم است اما این، تجربه در زبان تصویر نیست. بنابراین آداپت فیلمی اکسپریمنتال یا تجربی به حساب نمی آید اما همانند فیلم اکسپریمنتال، مفهومی را به مخاطب منتقل می نماید.

فیلم بخشی از زندگی زن و شوهری را نشان می دهد که به جای زندگی عادی و عشق، به جنگ و دعوای درونی کشیده شده است البته فیلم کنایه ای به رفتارهای زوج ها هم دارد که دائم در حال زد و خوردهای درونی هستند و به نوعی دچار طلاق عاطفی می شوند. کمال کچوئیان برای انتقال این مفهوم، از تکنیک های تدوین موازی و تصویر در تصویر استفاده نموده است و سعی می نماید مخاطب را با نمایش این تصاویر گول بزند. این فیلم نمونه ای خوب از فیلم های فرمال به شمار میرود که فیلمساز با استفاده از تصویرسازی، تجربه ای تازه برای مخاطب رقم زده است و بعلاوه مفهوم مدنظرش را هم به مخاطب القا می نماید.