آن چه به نام گرمازدگی می شناسیم - وبلاگ حرفه گرگان

به گزارش وبلاگ حرفه گرگان، با شروع فصل تابستان، بسیاری از افراد در معرض خطرات ناشی از گرما قرار می گیرند. گرما، بچه ها، افراد مسن، کارگران ساختمان، افرادی که دچار بیماری های مزمن و یا ناراحتی های پوستی هستند را بیش از دیگران تهدید می نماید. به طور معمول، بدن انسان نسبت به گرما و سرما، واکنش نشان می دهد تا دمای مرکزی بدن را کنترل نموده و در حدّ ثابتی نگه دارد. این عمل به وسیله سه مکانیزم مهم شامل گشاد شدن عروق سطحی، تعریق و فعالیت هیپوتالاموس انجام می گیرد.

آن چه به نام گرمازدگی می شناسیم

نویسنده : فاطمه ادب دوست

با شروع فصل تابستان، بسیاری از افراد در معرض خطرات ناشی از گرما قرار می گیرند. گرما، بچه ها، افراد مسن، کارگران ساختمان، افرادی که دچار بیماری های مزمن و یا ناراحتی های پوستی هستند را بیش از دیگران تهدید می نماید. به طور معمول، بدن انسان نسبت به گرما و سرما، واکنش نشان می دهد تا دمای مرکزی بدن را کنترل نموده و در حدّ ثابتی نگه دارد. این عمل به وسیله سه مکاهمم مهم شامل گشاد شدن عروق سطحی، تعریق و فعالیت هیپوتالاموس انجام می گیرد.

زمانی که انسان در محیط های گرم قرار می گیرد، عروق سطحی پوست گشاد شده و خون بیشتری را به سطح بدن می آورند و بدین طریق، بدن قسمتی از گرما را به شکل تابش از دست می دهد. فعالیت غدد عرق، راهی دیگر برای کنار آمدن بدن با گرمای شدید است. علاوه بر آن هیپوتالاموس هم که مسؤولیت کنترل دمای مرکزی بدن را برعهده دارد، رگ ها را گشاد نموده و از متابولیسم کلی بدن می کاهد و باعث کاهش گرمازایی می گردد. در شرایطی که بدن قادر به مواجهه با گرما و برقراری تعادل نباشد، درجه حرارت مرکزی بدن بالا رفته و به سلول ها آسیب می رسد. مهمتر از همه اینکه آنزیم ها به دلیل دارا بودن ساختمان پروتئین به گرما حساسند و در صورت بالا رفتن درجه حرارت بدن، غیرفعال شده و از بین می فرایند. از عوارض کلی و ابتدایی گرما می توان به قرمزی پوست، گشادی رگ ها، تعریق زیاد، گرفتگی عضلات و کاهش ادرار اشاره کرد امّا گرما عوارض جدی تری هم دارد که در ادامه با آنها آشنا خواهیم شد.

گرمازدگی Heat Stroke

خطرناک ترین عارضه گرما، گرمازدگی است که امکان مرگ و میر افرد مستعد را به 80 درصد می رساند. این بیماری تهدید کننده زندگی است که در آن سیستم تنظیم کننده دمای بدن به دلیل قرار گرفتن طولانی مدّت در هوای گرم و یا فراوری بیش از حدّ گرما در بدن و یا وجود هر دو حالت از کار می افتد.

در این عارضه بدن قادر به دفع گرمای اضافی خود نیست و در نتیجه دمای بدن بیش از حدّ افزایش یافته و می تواند اندام های اصلی را تخریب کند.در گرمازدگی به دلیل دفع زیاد آب و املاح (نمک) بدن دچار خستگی و ضعف می گردد. علائمی چون کاهش سطح هوشیاری، حواس پرتی، هذیان، سردرد شدید، تهوع و استفراغ، کاهش فشارخون، گرفتگی عضلات، پوست خشک و داغ و گشادی مردمک چشم در گرمازدگی حاد دیده می گردد که در نهایت می تواند به کُما و مرگ منجر گردد. در این عارضه، دمای بدن به بالاتر از 40 درجه سانتی گراد می رسد.

گرما خستگی

این عارضه، از شایع ترین اختلالات گرماست که در آن درجه حرارت مرکزی بدن به حدود 38 درجه سانتی گراد رسیده و علائمی چون سردرد، تهوع، استفراغ، تشنگی، خشکی دهان، کاهش فشار خون و افزایش شدن تنفس، از نشانه های آن است.

غش یا سنکوپ گرمایی (Heat Syncope)

در غش گرمایی، به دلیل فعالیت و گرمای شدید، تپش قلب و فشار خون افت نموده و فرد دچار بهت زدگی می گردد. معمولاً این عارضه، در افرادی روی می دهد که حداقل به مدّت 2 ساعت در محیط گرم ایستاده باشند. در این حالت تجمع خون در وریدهای پا، باعث کاهش خون رسانی به مغز شده و فرد دچار عارضه می گردد. گفتنی است که بیمار در این عارضه دارای هوشیاری است.

سکته عضلات (Heat Cramp)

گرفتگی عضلات، بیشتر در عضلاتی رخ می دهد که کار زیادتری انجام می دهند. (مانند ماهیچه های دست و پا) در این عارضه، در عرض یک یا دو دقیقه، سطح سدیم در سلول های ماهیچه یا کاهش یافته و املاح بدن به وسیله تعرق از دست می رود. از سوی دیگر تجمع اسید لاکتیک در ماهیچه ها، باعث سکته عضلات می گردد.

عوارض پوستی

در این عارضه، فرد در مواجهه با گرمای محیط، دچار انسداد مجاری عرق شده و کیست های عرق موجود در پوست دچار پارگی می شوند. این عارضه را می توان با استفاده از عرق گیرهای دارویی، کورتون های موضعی و استحمام، درمان کرد. گاهی هم بر اثر تعریق شدید، سلول های سطحی پوست آسیب دیده و به خوبی از عهده عمل تعرق برنمی آیند. در این حالت عرق در زیر پوست جمع شده و فرد دچار جوش زیرپوستی می گردد که اصطلاحاً عرق سوز نامیده می گردد.

برای جلوگیری از ابتلا به اختلالات ناشی از گرما:

روزانه 8 تا 10 لیوان آب بنوشید و به جای آب از نوشیدنی های دیگر استفاده نکنید.

از لباس های نخی، نازک و روشن بهره ببرید.

خود را از تابش مستقیم آفتاب دور نگه دراید. از میوه ها و سبزیجات تازه نظیر هندوانه، خربزه، طالبی و آناناس بهره ببرید.

از موادغذایی حاوی ویتامین های C, B و املاح معدنی هم چون آهن و مهمیوم بیشتر بهره ببرید. توصیه می گردد در صورت مشاهده علائم گرمازدگی حاد، به پزشک مراجعه کنید. پزشک علاوه بر کنترل دمای بدن بیمار، برای جلوگیری از افت ناگهانی دمای بدن (هیپوترمی) آزمایش های خاصی را برای معین میزان نمک و سایر املاح موجود در خون انجام داده و مایع درمانی را برای حفظ تعادل الکترولیت های بدن شروع می نماید.

بعد از اولین گرمازدگی، بایستی برای مدّت چند هفته، میزان آب و نمک بدن بیمار و هم عوارضی مانند ناتوانی کلیه کنترل گردد. بعد از این حالت به مدّت چند هفته تغییرات دمایی در بدن رخ خواهد داد که طبیعی است.

منبع:نوآور-ش59

منبع: راسخون